کروم به نوعی یک عنصر جدید در تغذیه دام شناخته می‌شود. طبق آخرین جداول NRC2001 برای نیازهای تغذیه ای گاو شیری هیچ اطلاعاتی برای میزان استفاده از مکمل کروم در جیره گاوهای شیری وجود ندارد. ما می‌دانیم که کروم نقش مهمی در متابولیسم کربوهیدرات ها انجام می‌دهد. کروم با کمک به گیرنده های انسولینی موجب می شود گلوکز بیشتری وارد سلول های بدن گاو شود. در صورتی که گیرنده های انسولینی بخوبی عمل نکنند و گلوکز جذب نشود، شرایطی تحت عنوان مقاومت انسولینی ایجاد می شود.
گاوهای دوره انتقال (21 روز پیش از زایمان تا 21 روز پس از زایمان) و گاوهای پرتولید راحت تر در معرض مقاومت انسولینی هستند. زیرا این دسته از گاوها در توازن منفی انرژی قرار می گیرند و بدنشان با کاهش سطح گلوکز موجود در خود روبرو می شود. گلوکز موجود در جیره به شکل نشاسته، قند و فیبر در اثر تخمیر میکروبی شکمبه به اسید چرب فرار (VFA) تبدیل می شود. بعلاوه اسید پروپیونیک توسط کبد به گلوکز تبدیل می شود.
شکل1: تصویر کلی متابولیسم گلوکز در نشخوارکنندگان
افزودن مکمل کروم می تواند موجب کاهش ابتلا به مقاومت انسولینی در گاوهای تحت بالانس منفی انرژی شده و احتمال ابتلا به کتوزیس را کاهش دهد. دامداران و متخصصین تغذیه به همین جهت افزودن کروم را در جیره پیشنهاد می کنند. جدول 1 میزان کروم موجود در مواد غذایی جیره را نشان می دهد.
|
ماده خوراکی |
کروم (parts per billion) |
|
کنجاله سویا |
150 |
|
یونجه |
200 |
|
سیلاژ ذرت |
203 |
|
سبوس گندم |
230 |
|
جو |
830 |
|
ذرت |
910 |
زمانی که بحث گاوهای دوره انتقال به میان می آید، در ابتدا اغلب از افزایش ماده خشک مصرفی (DMI) صحبت می شود. زیرا افزایش ماده خشک مصرفی(DMI)، کلید افزایش مواد مغذی مصرفی، افزایش تولید شیر و کاهش بیماری های متابولیکی می باشد. محققان با اضافه کردن کروم به جیره دوران ابتدای شیردهی دریافتند که با افزودن 1 کیلوگرم ماده خشک مصرفی، تولید شیر 2 کیلوگرم افزایش یافت. افزایش ماده خشک همچنین می تواند خطر ابتلا به کتوزیس را کاهش دهد.
در تمام گاوها برای ساخت لاکتوز شیر به گلوکز نیاز است. گاوی با تولید 40 کیلوگرم شیر به 2 کیلوگرم لاکتوز از پیش سازهای گلوکز نیاز دارد. جدول 2 مطالعات انجام شده در خصوص تاثیر اضافه کردن سطوح مختلف کروم به جیره را در افزایش تولید شیر نشان می دهد (10-6 میلی گرم کروم در روز برای هر رأس).
|
تغییرات تولید شیر |
تغییرات روزانه شیر تولیدی |
تعداد تیمارها |
|
کاهش تولید |
کاهش 3.7 – 0.4 پوند |
۳ |
|
افزایش تولید |
افزایش 3 – 0 پوند |
9 |
|
افزایش تولید |
افزایش 6 – 3 پوند |
10 |
|
افزایش تولید |
افزایش بیشتر از ۶ پوند |
5 |
غیر از تاثیر بر تولید شیر، کروم بر روی تولیدمثل و سلامت دام هم موثر است. تخمدان برای فعالیت خود به گلوکز بعنوان منبع انرژی نیاز دارد. تحقیقی که توسط کالج دامپزشکی دانشگاه پنسیلوانیا انجام شد نشان داد، گاوهایی که با 6 میلی گرم مکمل کروم تغذیه شده بودند افزایش نرخ باروری، کاهش جفت ماندگی تحت بالینی، کاهش روزهای زایمان تا اولین تلقیح و افزایش عمر اووسیت نسبت به ساdر گاوها داشتند.
در دسترس بودن گلوکز برای سیستم ایمنی هم موثر است. زیرا سیستم ایمنی از گلوکز بعنوان منبع انرژی خود استفاده می کند. دانشمندان دانشگاه کرنل در تحقیقی نشان دادند که استفاده از مکمل کروم سبب افزایش پاسخ ایمنی به آلودگی های باکتریایی رحم در اوایل دوران شیردهی می گردد.
در گاوهای پرواری، افزودن مکمل کروم (1000-400 ppb) با کاهش کورتیزول خون، موجب کاهش استرس دام ها در هنگام ورود به دامداری می شود.
استرس و افزایش عملکرد سیستم ایمنی نیازمند انرژی و گلوکز بیشتری هستند.
شکل2: تاثیرات کروم بر تولید شیر و تولیدمثل
بیماری کتوزیس در اثر کاهش قند خون رخ می دهد و موجب آزاد شدن چربی بدن در خون می گردد. در صورتی که گیرنده های انسولینی بخوبی عمل نکنند، شرایطی تحت عنوان مقاومت انسولینی ایجاد شده و می تواند روی گاو اثر منفی بگذارد. محققان نشان داده اند که مقاومت انسولینی در گاوهایی که در close-up، ابتدای شیردهی و اواسط شیردهی هستند بیشتر از گاوهایی که در انتهای شیردهی و far-off رخ می دهد.
محققان دانشگاه آیوا در مطالعات خود با تغذیه 3.6 تا 10.8 میلی گرم از مکمل کروم پروپیونات نشان دادند که استفاده از این مکمل منجر به افزایش 2.1 تا 11.9 پوندی (0.95 تا 5.3 کیلوگرم) تولید شیر شد. همچنین در همین تحقیق مشخص شد گاوهایی که از مکمل کروم در جیره شان استفاده شده بود ماده خشک مصرفی 2.7 - 0.3 کیلوگرم افزایش یافته بود.
بطور خلاصه نتیجه تحقیقات انجام شده افزایش تولید 1.68 کیلوگرم تولید شیر از روز اول تا سی ام شیردهی، 2.6 کیلوگرم افزایش تولید شیر از روز 31 تا 100 شیردهی و 1.68 کیلوگرم افزایش از روز 100 به بعد در پاسخ به مصرف مکمل کروم در مقایسه با گاوهای شاهد و تغذیه نشده با مکمل کروم بود.
تنها منابع مورد تایید سازمان غذل و داروی ایالات متحده آمریکا برای کروم منبع ارگانیک یا کروم پروپیونات است. استفاده از این منبع تا part per billion 500 یا 8-5 میلی گرم در گاوهای close-up، تازه زا و در ایتدای شیردهی بسته به ماده خشک مصرفی است.
همانطور که در بسیاری از تحقیقات و تجربیات در دامداری ها دیده ایم خشک کردن دام ها در زمان درست در دوره انتقال برای شیردهی مطلوب و بهینه بسیار حیاتی است. حتما استفاده از مکمل کروم را در این دوران در جهت افزایش بهره وری دام برای تولید شیر بیشتر از مواد غذایی مصرفی در نظر داشته باشید.
دکتر امیر شبدینی- 12 آذر 99