خلاصه ای از مطالب ارائه شده توسط پروفسور جیمز درکلی، از دانشگاه ایلینویز آمریکا با موضوع تغذیه و پرورش گوساله
استانداردها و معیارهای مطلوب طلایی پرورش گوساله چیست؟
در آمریکا سه هدف اصلی برای پرورش گوساله وجود دارد.
اگر با صرف هزینه کمتر به جای دو ماه در طول سه ماه به دو برابر وزن تولد برسیم توجیه اقتصادی دارد یا خیر؟ (با توجه به هزینه بالای شیر و استارتر مصرفی توسط گوساله و همچنین اعتقاد به قوی تر بودن گوساله طی سه ماه)
در آمریکا هم قبلا همین عقیده وجود داشت. ولی تحقیقات بیشتر نشان داد که در دو ماه نخست شیر و استارتر مصرفی توسط گوساله تاثیر دائمی در تمام طول زندگی گوساله دارد. حتی این مسئله حتی بر روی تولید و شیردهی گاو در آینده موثر است.
چه روش هایی برای پرورش گوساله در آمریکا وجود دارد و کدام روش را توصیه می کنید؟
در آمریکا برنامه های پرورش تاکید بر مصرف شیر بیشتر بلافاصله پس از تولد دارند. حتی جایگزین شیر و شیرخشک تا 750 گرم در روز در اختیار گوساله قرار داده می شوند. استارتر بصورت زمان بندی شده و آزاد در اختیار گوساله ها قرار داده می شود. بصورتی که بین هفته 5 تا 7 میزان شیر کم شده و مصرف استارتر افزایش پیدا کند. به شکلی که در هفته هفتم بتوان گوساله را ازشیر گرفت. برخی پرورش دهندگان هم هفته هشتم از شیرگیری را انجام می دهند.
برنامه زمان بندی مصرف شیر مادر از هفته های اول تا زمان از شیرگیری چگونه باید باشد؟
طی هفته اول 6 کیلوگرم (6 لیتر) بصورت روزانه در اختیار گوساله قرار دهید.
از هفته دوم تا هفته ششم این مقدار به تا 8 لیتر شیر (دو وعده) در روز برسانید.
در طی هفته ششم بعد از تولد شیر مصرفی را به 6 لیتر شیر (دو وعده) در روز کاهش دهید.
در هفته هفتم شیر را به 4 لیتر شیر و یکبار در روز کاهش دهید. تا بتوانید در انتهای هفته هفتم از شیرگیری را انجام دهید.
چند وعده باید تغذیه با شیر در روز انجام شود؟ علت اینکه وعده های 4 لیتری مصرف شیر موجب اسهال می شود چیست؟
اگر تعداد زیادی از گوساله ها دچار اسهال می شوند و اطمینان داریم که تنها دلیل میزان مصرف شیر در هر وعده است می توان دو وعده را تبدیل به سه وعده کرد (به فرض 6 کیلوگرم را طی سه وعده 2 کیلوگرمی بدهیم).
مقدار مصرف شیر در یک وعده نمی تواند دلیل اسهال باشد. شاید گاوداری آغوز را کمتر از میزان مورد نیاز به گوساله می دهد. یا اینکه استانداردهای بهداشتی را بدرستی رعایت نمی کند. اگر نتوانند این مشکلات را مرتفع کنند بایستی میزان شیردهی را در گوساله تدریجی کنند و هدفگذاری شیرگیری را مانند بسیاری ازگله ها به هفته دهم یا حتی دوازدهم برسانند.
از نظر فیزیولوژیکی امکان اینکه با مصرف شیر بیشتر گوساله دچاراسهال شود یا خیر؟ آیا قطع کردن آب، قبل و بعد از شیردهی بر اسهال موثر است؟
آب برای گوساله بسیار مهم است و نمی توانیم آن را قطع کنیم. وقتی به گوساله استارتر می دهیم، برای هضم شدن نیاز به آب دارد و مایع موجود در شیر به تنهایی قادر به هضم استارتر نمی باشد.
زمانی که شیر را به گوساله می دهیم بهتر است 30-15 دقیقه از دادن آب به گوساله جلوگیری کنیم. بطور کلی آب بایستی وارد شکمبه شود و شیر باید به شیردان وارد شود. مصرف همزمان باعث می شود شیر که باید در شیردان بماند وارد روده شده و ایجاد اسهال نماید. اگر این فاصله 30-15 دقیقه ای پس از مصرف شیر و آب وجود داشته باشد، شیر در شیردان باقی مانده و هضم شود.
با ورود شیر به روده چه اتفاقی رخ می دهد؟
هدف از شیردادن به گوساله، ورود شیر به شیردان و فرایند لخته شدن شیر در آنجا است. طی این فرایند چربی ها بصورت لایه ای محافظتی باعث می شوند که پروتئین ها بصورت تدریجی (در طی روز) وارد روده شده و جذب شوند.
مصرف آب بلافاصله پس از شیر اجازه لخته شدن به شیر در شیردان را نمی دهد. در نتیجه شیر به سرعت وارد روده شده و با رشد باکتری ها موجب اسهال گردد.
استانداردهای تغذیه با آغوز از نظر زمان، مقدار و کیفیت آغوز چیست؟
بلافاصله بعد از تولد بایستی به گوساله آغوز بدهید. حداکثر تا 2 ساعت پس از تولد آغوز را به گوساله بخورانید. چون این کار جلوی ورود پاتوژن ها به روده را می گیرد.
حداقل 2 کیلوگرم آغوز خورانده شود. برخی گله ها 4-3 کیلو آغوز با فیدرهایی که مستقیم آغوز را وارد مری می کنند به گوساله میخورانند تا گوساله آنتی بادی های مورد نیاز را بلافاصله دریافت کند.
آغوز با کیفیت بایستی 50 گرم IgG در هر لیتر داشته باشد.
اگر هر یک از استانداردهای بالا در زمینه آغوز اجرا نشود چگونه می توان آن را جبران کرد تا کمتر دچار مشکل شویم؟
در صورتی که استانداردهای بالا را در مورد مصرف آغوز در گوساله ها از دست بدهیم تقریبا غیر قابل جبران است. ولی برای به حداقل رساندن ضرر ناشی از دست دادن استانداردهای طلایی به چند نکته می توان اشاره کرد:
اولین کار اینست که حداقل طی 12 ساعت اول آغوز را در اختیار گوساله قرار دهیم تا ایمونوگلوبولین های مورد نیاز در اختیار گوساله قرار بگیرد.
شیر انتقالی (شیری که پس از آغوز، در روز 3-2 پس از زایمان و پیش از رسیدن به تولید عادی گاو تولید می شود) از شیر عادی بسیار بهتر است.
از بین استانداردهای تغذیه با آغوز (سرعت، مقدار و کیفیت آغوز)، سرعت در دادن آغوز و مقدار آغوز خورانده شده از کیفیت آغوز مهم تر هستند.
آیا می توان از تیوب کلستروم، پروبیوتیک (باکتری ها) و مخمرها کمکی به نقص تغذیه با آغوز را جبران می کنند؟
هر سه مورد می توانند تاثیرگذار باشند. تیوب کلستروم در افزایش ایمنی روده موثر است. در پروبیوتیک ها مثلا لاکتوباسیلوس می تواند در ایمنی روده تاثیرگذار باشد و میزان پاتوژن ها را در روده کاهش دهد. همچنین مخمرها می توانند باعث تحریک رشد سیستم ایمنی گردند. به خصوص در مورد گوساله هایی که به هر دلیل در زمان طلایی نتوانستند آغوز را دریافت کنند.
حتی اگر گوساله ها از نظر سلامتی در شرایط مطلوبی هستند می توانیم با این روش ها گوساله ها را آماده مصرف استارتر بیشتر و از شیرگیری نماییم. اما باید از کیفیت محصولاتی که با این عناوین در بازار هستند اطمینان حاصل کنیم تا تاثیرگذاری مناسب را مشاهده کنیم.
چه ملاحظاتی درخصوص مصرف شیر مادر وجود دارد؟ استارتری که درکنار شیرمادر مصرف می شود چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟
معمولا شیری در اختیار گوساله قرار می گیرد که قابلیت فروش در بازار ندارد و در واقع شیر با کیفیت پایین (دورریز) است. بنابراین برای اینکه این شیر را در اختیار گوساله قرار بدهیم بایستی پاستور شود تا بار میکروبی بالای آن مشکلی برای گوساله ایجاد نکند.
بهتر است شیر گاوهایی که دچار ورم پستان یا تحت درمان ورم پستان بوده اند (شیر آنتی بیوتیکی) به گوساله داده نشود. چون ممکن است بر گوساله تاثیر بگذارد.
اگر حق انتخاب برای دادن شیر با درصد چربی مختلف به گوساله داریم، بهتر است شیر با درصد چربی پایین را به گوساله بدهیم. این مسئله علاوه بر داشتن سود اقتصادی برای گاودار موجب می شود چربی کمتری در بدن گوساله تجمع پیدا کند (از چاقی جلوگیری می کند).
در اختیار قرار دادن استارتر به گوساله هایی که شیر مادر مصرف می کنند بستگی به این دارد که با توجه به بافت و شکل این نوع خوراک، چقدر گوساله تمایل به خوردن استارتر دارد. میزان ایده آل پروتئین استارتر بصورت as fed 18 درصد (CP) می باشد. در گوساله هایی که مقدار بیشتری از شیر مادر استفاده می کنند می توانیم درصد پروتئین را بالا ببریم تا سرعت رشد را حفظ کنیم و گوساله سریعتر به دوره مصرف خوراک خشک برسد.
شیر خشک چه میزان پروتئین و چربی بایستی داشته باشد؟ چه نوع استارتری درکنار شیر خشک توصیه می شود؟
در مورد شیرخشک همین ابتدا باید اشاره کنم که باید ببینیم که منبع پروتئینی از خود شیر هست یا منابع پروتئینی گیاهی نظیر سویا در آن وجود دارد. طبیعتاً شیر خشکی که منبع پروتئین آن از شیر باشد بهتر است. چون منابع گیاهی پروتئین موجود در شیرخشک می توانند موجب اسهال شوند.
میزان پروتئین (CP) موجود در شیر خشک بستگی به سرعت رشد مطلوب ما در برنامه پرورش دارد.
اگر 500 گرم شیرخشک در اختیار گوساله قرار می دهیم بایستی 20 درصد پروتئین داشته باشد.
اگر 800 -750 گرم شیرخشک به گوساله می دهیم بایستی 24 درصد پروتئین داشته باشد.
اگر 1 کیلوگرم شیرخشک به گوساله می دهیم باید میزان پروتئین آن 28-26 درصد پروتئین داشته باشد.
توجه داشته باشید که در اینجا سرعت رشد مدنظر ما دارای اهمیت است. زمانی که شیر خشک بیشتری به گوساله می دهیم درواقع هدف گذاری برای رشد سریعتر است. بنابراین علاوه بر میزان انرژی مورد نیاز گوساله، میزان پروتئین مورد نیاز هم برای رشد ماهیچه ای و بافتی هم افزایش می یابد.
از چه زمانی می توان علوفه را به استارتر اضافه کنیم؟ چه علوفه ای را با چه اندازه ای توصیه می کنند؟
برای سالیان متمادی بر این باور بودیم که تا پیش از شیرگیری اصلا علوفه به گوساله ندهیم. بسیاری از تحقیقات در ده سال اخیر نشان داده اند که خوراندن مقادیر کمی از علوفه به همراه استارتر می تواند برای گوساله مفید باشد.
در تحقیق جامعی که انجام شده نشان داده شده که گوساله ها انتخابی عمل می کنند و گراس و کاه را در اندازه های کوچک انتخاب می کنند. در مورد یونجه گوساله ها اندازه های بزرگتر را انتخاب می کنند. بنابراین بطور کلی نمی توان گفت که چه اندازه ای مناسب تر است و بستگی به نوع علوفه مصرفی دارد.
باید توجه داشت که علوفه از میزان 5 درصد کل استارتر بیشتر نشود. این مقدار علوفه باید بصورت قطعات خرد شده در ابعاد 3-2 سانتی متر باشد. نوع علوفه می تواند یونجه، قصیل یا کاه باشد. از هفته سوم این مقدار علوفه را به استارتر اضافه کنیم. اگر مدیریت این کار مشکل هست می توان از زمان شروع استارتر (روز سوم تولد) علوفه را به استارتر اضافه کنیم.
در مورد سیلو هم نظر پروفسوردرکلی اینست که منبع خوبی است و اندازه مناسبی دارد (3-2 سانتی متر). یکی از دلایل اینکه اغلب افراد علاقه ای به مصرف سیلو ندارند اینست که رطوبت بالایی دارد و میزان مصرف آن را محدود می کند. اگر سیلو را بصورت تازه در اختیار گوساله قرار دهیم علوفه مناسبی است. ولی باید ظروفی که سیلو در آن ها قرار داده می شود و در اختیار گوساله قرار می گیرد بصورت روزانه تمیز شود.
خوراک استاندارد مصرفی گوساله بایستی استارتر باشد چون از هر ماده دیگر قابلیت هضم بالاتری دارد و می تواند موجب رشد شکمبه شود. مصرف علوفه بیش از اندازه استاندارد (5 درصد از کل استارتر) می تواند بر میزان مصرف استارتر تاثیر منفی بگذارد.
17 دی 99
