تغذیه گوساله یکی از موارد بسیار مهم در پرورش گوساله است که دامداران همیشه به آن توجه ویژه‌ای دارند. گوساله تازه متولد شده نیازهای اساسی زیادی دارد که مهمترین آن، نیاز به داشتن ایمنی در برابر آلودگی‌های محیطی و تغذیه‌ای است. در این مقاله، مهمترین چالش تغذیه گوساله در پرورش گوساله بررسی شده است.

برای گوساله‌­های تازه متولد شده که سیستم ایمنی ضعیفی دارند می­‌توان سلامتی گوساله را با یک کلستروم کیفیت بالا تامین کرد.

کلستروم کمپلکسی از مواد مغذی، ایمنوگلبولین­‌ها، فاکتورهای رشد و هورمون‌های ضروری برای گوساله‌­های تازه متولد شده است. ایمونوگلبولین­‌ها (آنتی بادی‌­ها) مولکول­‌های پروتئینی بزرگی هستند که گوساله را در برابر بیماری‌­های مختلف محافظت می­‌کنند.

در پرورش گوساله، لازم است توجه داشته باشیم که بدن گوساله تازه متولد شده فاقد ایمونوگلوبین­‌های لازم برای مقابله با عوامل بیماری­زای مختلف می­‌باشد که در تغذیه گوساله، باید آن را به سرعت از کلستروم دریافت نماید. می‌دانیم که مرگ و میر ناشی از بیماری‌ها در گوساله‌هایی بیشتر دیده شده که میزان ایمونوگلوبولین خون آن‌ها پایین است. مطالعات نشان داده که حرارت‌دهی کلستروم باعث افزایش جذب ایمونوگلوبولین‌های آغوز  و همچنین جذب غیر فعال آن‌ها در روز نخست تولد گوساله شده است(جذب غیر فعال، یک فرآیند فیزیکی نظیر جذب آب به وسیله یک اسفنج است که یون‌ها بدون آنکه از نظر متابولیکی درگیر شوند با آب حرکت می کنند). این مطالعه به صورت مشخصی نشان می­ دهد که پاستوریزه کردن کلستروم مقدار کلی‌فرم را کاهش می‌دهد.

جــدول .۱ میانگیــن مصــرف آغــوز در دو روز اول و درصد مصرف آن بــه وزن تولد گوساله‌ها در گروه‌های تیماری. ^(abc) در هر ردیف، میانگین‌های دارای حروف متفاوت از لحاظ آماری اختالاف معنی‌دار دارند :SEM) .p>0/05 میانگین خطای استاندارد).

نتایج این تحقیق نشــان داد که در تغذیه گوساله، تیمار حرارت­‌دهی کنترل شــده آغوز باعث افزایش غلظت ایمونوگلوبولین‌های خون گوســاله­‌ها می­‌شود.

همچنین، بازده ظاهری جذب ایمونوگلوبولین‌ها نیز با حرارت دهی کنترل شــده آغوز افزایش چشــمگیر داشت.  به طور کلی، جذب ایمونوگلوبولین‌ها به عواملی مانند زمان، روش و میزان آغوز استفاده شده، نژاد، سن و حضور مادر در کنار گوســاله و همچنین، شــرایط روده گوساله بستگی دارد که در این بین غلظــت ایمونوگلوبولین‌ها و حجم آغوز خورانده شــده مهمترین می­‌باشــند.

تحقیقات در زمینه پرورش گوساله نشــان داده که حرارت­‌دهــی زیاد آغوز باعث تخریب پروتئین‌های آن­ می­‌شــود و باید دمایی انتخاب شود که کمترین صدمه به ایمونوگلوبولین‌ها وارد شــودکه این موضوع در تغذیه گوساله مهم است. همچنین، باید آغوزی انتخاب شود که حداقل  ۶۰ (میلی‌گرم/ میلی‌لیتر) ایمونوگلوبولین داشــته باشــد. تحقیقات گودن و همکاران در ســال۲۰۰۶ در خصوص پرورش گوساله نشــان داد که هرچند حرارت­‌دهی ممکن اســت میزان ایمونوگلوبولین­‌ها را در آغوز کم کنــد، اما میزان جذب را افزایش می­‌دهد.

تحقیقــات صورت گرفته روی اثــر حرارت‌دهی و منجمد کردن آغوز در تغذیه گوساله نشان داد که این فرایندها باعث کاهش کازئین‌ها، لاکتوز، چربی و نمک آن شده که می‌تواند از دلایل افزایش توان رقابت ایمونوگلوبولین‌ها برای جذب بیشتر باشد. از طرفی، Elizondo-Salazar و Heinrichs در سال ۲۰۰۹ بیان کردند که حرارت‌دهی آغوز باعث تغییر در خصوصیات فیزیکی و غلظت ایمونوگلوبولین‌های آن نمی‌شود، بنابراین اثر مثبت حرارت‌دهی می‌تواند ناشی از تأثیر آن بر ساختمان پروتئینی ایمونوگلوبولین‌ها باشد.

برخــی مطالعات در خصوص چالش های تغذیه گوساله در پرورش گوساله نشــان دادنــد که حرارت دهــی آغوز میــزان جذب ایمونوگلوبولین‌هــا را نســبت به آغوز خــام افزایش می‌دهد، که دلایلی مختلف برای آن ذکر شــده است. حرارت‌دهی با افزایش نسبت مواد جامد و کاهــش میزان آب باعث افزایش گرانروی آغوز شــده که فرصت جذب ایمونوگلوبولین‌ها را در روده کوچک بیشتر می‌کند.

همچنین، حرارت دهی آغوز باعث کاهش جمعیت بیماری زاهای آن می‌شود که می‌تواند از اثــر منفی آن‌ها بر جذب ایمونوگلوبولین‌ها بکاهد، زیرا عوامل بیماریزا با تولید ســموم خود باعث التهاب دیواره روده و بســته شــدن منافذ جذب ایمونوگلوبولین‌ها در روزهای ابتدایی تولد می‌شوند. از طرف دیگر، ترکیبات تولیدی عوامل بیماریزای روده اثر رقابتی با ایمونوگلوبولین‌ها در جذب دارند. جــدول ۱، مصرف کمتر آغوز، چــه از نظر مقداری و چه بــه صورت درصدی از وزن بدن، در این گروه می‌باشد. با توجه به فرمول بازده جــذب ظاهری ایمونوگلوبولین‌ها، میزان جــذب آن‌ها تابعی از میزان مصرف آغوز و غلظت ایمونوگلوبولین‌ها در آغوز مصرفی می‌باشد.

افزایــش بازده ظاهری جذب ایمونوگلوبولین‌هــا در گروه آغوز حرارت دیده مشــابه با نتایج حاصل از برخی تحقیقات گذشته بود از آنجایی که تیمار حرارت‌دهی کنترل شــده در تحقیق حاضر در زمینه تغذیه گوساله، تغییر معنی‌دار بــر غلظت ایمونوگلوبولین‌های آغوز ایجاد نکرد، بنابرایــن افزایش بازده ظاهری جذب صرفاً بیانگر افزایش فرایند انتقال غیرفعال ایمونوگلوبولین‌ها در روده کوچک می­‌باشد.

بازده ظاهــری جذب ایمونوگلوبولین‌ها= وزن گوســاله (kg) ×غلظت IgG خون (mg/ml) × میزانIgG کل مصرفی(mg/ml) 0.092

به طور کلی نتایج این تحقیق نشــان داد که حرارت‌دهی کنترل شده آغــوز، به مــدت ۳۰ دقیقه در دمای ۶۰ درجه می‌توانــد باعث افزایش جذب ایمونوگلوبولین‌ها در گوساله تازه متولد شده گردد. هرچند حرارت دهی کنترل شــده آغوز تأثیر معنی دار بر شاخص‌های عملکردی نداشت، ولی می‌تواند وقوع اسهال را در تا زمان از شیرگیری کاهش دهد.

منابع:

Alali, W.Q., Sargeant, J.M., Nagaraja, T.G., De-Bey, B.M. (2004) Effect of antibiotics in milkreplacer on fecal shedding of Escherichia coli O157:H7 in calves. J Anim Sci. 82: 2148-2152.

Arikan, O.A., Sikora, L.J., Mulbry, W., Khan,S.U., Foster, G.D. (2007) Composting rapidlyreduces levels of extractable oxytetracyclineinmanure from therapeutically treated beef calves.Bioresour Technol. 98: 169–۱۷۶.

Arthington, J.D., Cattell, M.B., Quigley, J.D., 3.McCoy, G.C., Hurley, W.L. (2000) Passive im-            munoglobin transfer in newborn calves fed co-       lostrum or spray-dried serum protein alone or as a supplement to colostrum of varying quality. J Dairy Sci. 83: 2834-2838.

Chamorro, M. (2009) Environment, dam, man-agement: Factors influencing passive transfer of immunoglobulins to neonatal calves. Vet Quart. 12: 1-7.

Elizondo-Salazar, J.A., Heinrichs, A.J. 2008. Heat treating bovine colostrum (review). Prof Anim Sci. 24: 530-538.

Elizondo-Salazar, J.A., Heinrichs, A.J. (2009a) Feeding heat-treated colostrum to neonatal dairy heifers: Effects on growth characteristics and blood parameters. J Dairy Sci. 92: 3265-3273.

Elizondo-Salazar, J.A., Heinrichs, A.J. (2009b) Feeding heat-treated colostrum or unheated co-lostrum with two different bacterial concentra-tions to neonatal dairy calves. J Dairy Sci. 92: 4565-4571.

Kirk, J.H. (2007) Pasteurization of Colostrum. Textbook of Extension Veterinarian, University of California, USA.

Rodríguez, C., Castro, N., Capote, J., Morales-delaNuez, A., Moreno-Indias, I., Sánchez-Macías, D., Argüello, A. (2009) Effect of co-lostrum immunoglobulin concentration on immunity in Majorera goat kid. J Dairy Sci. 92: 1696-1701.

elsinger, S. L. and A. J. Heinrichs. 2017. Comparison of immune responses in calves fed heat-treated or unheated colostrum. J. Dairy Sci. 100:4090–۴۱۰۱. Johnson, J. L., S. M. Godden, T.

Kryzer, A. A., S. M. Godden, and R. Schell. 2015. Heat-treated (in single aliquot or batch) colostrum outperforms non-heat-treated colostrum in terms of quality and transfer of immunoglobulin G in neonatal Jersey calves. J. Dairy Sci. 98:1870–۱۸۷۷.