همواره بهترین و کارآمدترین روشهای مختلف درمان هیپوکلسیمی تحت بالینی در فارمها جای بحث است و اختلاف نظرهایی را به دنبال دارد.
در این مقاله سعی بر آن است تا با یادآوری شرایط هیپوکلسیمی و تب شیر و با استفاده از منابع جدید، مناسبترین روش را مورد بحث قرار دهیم. در نهایت قضاوت با شما کارشناسان و اساتید عزیز است.
همواره شروع هر دوره شیردهی جدید، توانایی گاو شیری را برای حفظ غلظت طبیعی کلسیم خون به چالش میکشد. شیر (شامل آغوز) خیلی از لحاظ کلسیم غنی است و گاوها باید سریعاً اولویتهایشان را برای تنظیم کردن این جریان ناگهانی کلسیم تعدیل کنند. میانگین غلظت کلسیم خون بطور برجسته در گاوهای شیری شکم دو و بالاتر حول و حوش زایمان کاهش مییابد، به طوری که پایینترین غلظتها در حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد از زایش اتفاق میافتد.
هیپوکلسیمی تحت بالینی میتواند بصورت کاهش غلظتهای کلسیم خون (منابع جدید زیر ۵/۸ میلی گرم در دسی لیتر) بدون علائم بالینی تب شیر تعریف شود. هیپوکلسیمی تحت بالینی حدود ۵۰ درصد گاوهای شیری شکم دو و بالاتر تغذیه شده با جیرههای معمولی انتظار زایش را تحت تاثیر قرار میدهد. اگر آنیونها برای کاهش دادن خطر تب شیر تغذیه شوند، درصد گاوهای هیپوکلسیمی به حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد کاهش مییابد.
هیپوکلسیمی تحت بالینی هزینهای بالاتر از تب شیر بالینی دارد، زیرا آن درصد خیلی زیادتری از گاوها در گله را تحت تاثیر قرار میدهد. یک حساب سرانگشتی در آمریکا نشان داد که خسارت ناشی از کاهش تولید شیر و هزینههای مستقیم به خاطر افزایش یافتن کتوز و جابهجایی شیردان (ناشی از هیپو کلسیمی) ۴ برابر بیشتر از هزینههای موارد تب شیر بالینی است.
علائم بالینی تب شیر در گاوهای شیری حول و حوش زایش برای راحتی ممکن است به سه مرحله تقسیم شود. مرحله اول تب شیر علائم اولیه بدون زمین گیر شدن است که گاوها هنوز ایستادهاند که ممکن است مشخص نباشد، زیرا علائم آن آشکار نیست و زودگذر هستند. این گاوها ممکن است هیجانی، عصبی یا ضعیف باشند. برخی ممکن است به کرات وزن خود را از این پا روی پای دیگر بیندازند و پاهای عقبشان را روی زمین بکشند (یا به طور کامل پا را از زمین بلند نکنند). خورانیدن مکملهای کلسیم بصورت دهانی (کلرید کلسیم، پروپیونات کلسیم، بولوس کلسیمی) بهترین روش درمان برای این گروه از گاوها است. تزریق داخل وریدی (IV) کلسیم برای درمان این گروه از گاوها پیشنهاد نمیشود. تزریق کلسیم سریعاً غلظت کلسیم را تا حد خیلی زیاد و سطوح خطرناک افزایش میدهد. غلظتهای خیلی بالای کلسیم ممکن است باعث مشکلات قلبی کشنده شود و توانایی ذاتی گاو برای موبیلیزه کردن کلسیمی که در این زمان بحرانی نیاز دارد را مختل کند.
گاوها در مرحله دوم تب شیر خوابیدهاند اما بر روی پهلویشان به طور مسطح نخوابیدهاند (یعنی به طور کامل پهلوها به زمین نچسبیده است). این گروه تا حدی کسل هستند و فلجی جزئی را نشان میدهند و معمولا با سر چرخیده بر روی پهلویشان میخوابند. در مرحله سوم گاوهای هیپوکلسیمی بر روی پهلویشان میخوابند، کاملا فلج هستند، معمولا نفخ میکنند و به شدت کسل هستند ( تا مرحله کما). این گروه در ظرف چند ساعت بدون درمان خواهند مرد. موارد مرحله دوم و سوم تب شیر باید فوراً با تزریق آهسته داخل وریدی محلول گلوکنات کلسیم ۲۳% (۵۰۰ سی سی) درمان شوند. این میزان تزریق ۸-۱۰ گرم کلسیم را تأمین میکند که بیشتر از میزان کافی برای تعدیل نقص کامل کلسیم گاو است (۴ تا ۶ گرم). بنابراین دادن دوزهای بیشتر کلسیم در درمان رگی سودمند نیست. توجه شود که درمان با روش تزریق رگی کلسیم باید خیلی سریع انجام شود چون زمینگیر شدن میتواند سریعا باعث آسیب عضلانی-اسکلتی در دام گردد. برای کاهش خطر برگشت، گاوهای خوابیده که به طور مطلوب به درمان داخل وریدی (IV) پاسخ میدهند، به مکمل دهانی کلسیم موقعی که هوشیار هستند و قادر به بلعیدن هستند، نیاز دارند و در حدود ۱۲ ساعت بعد دومین مکمل دهانی تکرار شود.