بیشتر گاوها پس از زایمان درجاتی از عفونت‌های رحمی را تجربه می‌کنند. چگونه باید با آن‌ها مواجه شد؟ تعریف صحیح بیماری‌های رحم مثل متریت و ایجاد پروتکل‌های درمانی موثر می تواند یک چالش برای گاوداری های شیری و تیم های مدیریتی‌شان باشد. چگونه می‌توان در جهت بهبود تشخیص و درمان متریت برای افزایش عملکرد گاوها عمل نمود؟

متریت می‌تواند اثرات منفی معنی‌داری بر روی تولید گاو شیری و عملکرد تولیدمثلی داشته باشد، بنابراین شما باید در مواجه با این بیماری هوشیار باشید.  اما از آنجا که شاخص‌ها و پروتکل‌ها برای تشخیص متریت ثابت نیستند، انتخاب درمان موثر در زمان کوتاه مشکل است.

بار باکتریایی

به نظر می‌رسد که اکثر گاوهای شیری، نه همه‌ی آن‌ها،  در طی دو تا سه هفته اول بعد از زایمان آلودگی باکتریایی رحم دارند. اما همه‌ی گاوها مریض نمی‌شوند و همیشه ساده نیست تا تعیین کنیم که علائم فیزیکی یک گاو چه چیزی به ما می گوید، چه برسد به ایجاد یک برنامه عملی.

واسطه‌های سیستم ایمنی در گاوهای سالم و گاوهایی که بیماری را منتشر می‌کنند مثل هم هستند. تفاوت‌هایی در میزان، مدت و اثربخشی پاسخ گاو وجود دارد.

در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد گاوها دچار متریت می‌شوند (بیماری سیستمیک با ترشح واژنی بدبو و تب، عمدتا ۳ تا ۹ روز بعد از زایمان).

شرایط حتی پیچیده‌تر می‌شود زمانی که شما ملاحظه می‌کنید:

–         تقریبا ۱۵ درصد گاوها ترشح واژنی چرکی (PVD) یک ماه بعد از زایمان دارند.

–         در حدود ۱۵ تا ۴۰ درصد گاوها تقریبا یک ماه بعد از زایمان التهاب سرویکس (التهاب داخل سرویکس بر اساس نتایج یاخته شناسی) دارند.

–          ۱۰ تا ۳۰ درصد گاوها بین یک و دو ماه بعد از زایمان اندومتریت (التهاب لایه‌های رحم بر اساس یاخته شناسی) دارند.

هر چند هر یک از این بیماری‌های دستگاه تولیدمثلی مجزا هستند و ممکن است به تنهایی اتفاق بیافتند، اما گاوهای مبتلا معمولاً بیشتر از یکی از این مشکلات را در طول دوره پس از زایش دارند.

مطالعه ای به طور همزمان در گاوهای همسن انجام شد. نتایج نشان داد تا ۵ هفته پس از زایش ۳۷ درصد گاوها حداقل یکی از بیماری های متریت، PVD یا اندومتریت را داشتند و ۵۶ درصد اندومتریت یا التهاب سرویکس داشتند.

اگر چه جفت ماندگی و متریت به مشکلات بعدی تولید مثلی منجر می‌شوند، اما بسیاری از گاوهای مبتلا مشکلات در زمان زایمان و متریت را نداشتند. گاوهای با PVD یا اندومتریت علائم بالینی بیماری را نشان نمی‌دهند اما ۲۰ تا ۳۰ روز، روزهای باز اضافی دارند.

خطر افزایش بیماری‌های دستگاه تولیدمثل تا حدودی به خاطر کاهش یافتن عملکرد سیستم ایمنی و مشکلات سیستم ایمنی در کنترل التهابات بدن تقریبا از دو هفته قبل تا سه هفته بعد از زایمان است.

علاوه بر این، افزایش مقاومت به انسولین، کاهش یافتن مصرف خوراک، بالانس منفی انرژی و از دست دادن وزن بدن موجب کاهش توان سیستم ایمنی بدن می‌شود. 

علائم متریت

به طور خلاصه، متریت ممکن است بر اساس حداقل دو تا از این علائم تشخیص داده شود: ترشح بدبو، تب و علائم بیماری سیستمیک (کسلی، اشتهای ضعیف یا کاهش یافتن تولید شیر). 

نظارت مستمر دمای رکتوم به مدت ۷ روز پس از زایش ممکن است نرخ تشخیص متریت را افزایش دهد. اگر شما این کار را انجام می‌دهید، این عمل نباید تنها اساس برای درمان با آنتی‌بیوتیک باشد.

در عوض، ارزیابی روزمره و سیستمیک گاوهای تازه‌زا بویژه در گله‌های بزرگ خیلی برای افزایش تشخیص مشکلات سلامت مفید است. در رابطه با دیگر ارزیابی‌ها شامل رفتار گاو، اشتها، وضعیت کتوز (یک یا دوبار در هفته)، نشخوار و جابه جایی شیردان روش ارزیابی روزمره و سیستمیک موثرتر است.

همه این‌ها با آموزش صحیح و تجربه پرسنل، بعلاوه طراحی تاسیسات برای عملکرد موثر قابل پیش‌بینی می‌باشد.

چه کار کنیم ؟

اخیرا، درمان متریت بر اساس تجویز آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک است. هرچند اطلاعات برای حمایت از درمان سیستمیک با سفتیفور یا آمپی‌سیلین برای گاوهایی که متریت دارند، وجود دارد، اما معالجه بالینی فقط حدود ۷۵ تا ۸۰ درصد است- و تاثیر بر روی سلامت و عملکرد تولید مثلی واضح نیست. بایستی با دامپزشک گله خود برای ایجاد و نظارت پروتکل‌های درمان متریت که موثر هستند و استفاده صحیح و مورد تایید داروهای آنتی‌بیوتیکی در تعامل باشید. 

براساس نتایج تحقیقات جدید، هدف کلی این است که عملکرد ذاتی سیستم ایمنی را حمایت و حفظ کنیم. همچنین خطراتی که التهاب و آلودگی باکتریایی اجتناب‌ناپذیر بعد از زایمان به متریت، PVD یا اندومتریت وارد می‌کند را کاهش دهیم.

بالانس منفی انرژی و غلظت‌های اسیدهای چرب آزاد (NEFA) بیش از حد و مقاومت به انسولین موجب التهاب متابولیکی می‌شود که مانع از عملکرد صحیح نوتروفیل‌ها می‌باشد.

در نهایت، توازن بین عفونت باکتریایی رحم در طول هفته‌های بعد از زایمان و اثر بخشی ایمنی و پاسخ التهابی به آن  تعیین می‌کند که آیا گاوها بیماری دستگاه تولید مثلی دارند یا خیر. درک جدید از ارتباطات بین متابولیسم و التهاب ممکن است منجر به راهکارهای بهتر برای پیشگیری از بیماری تولید مثلی بوسیله تغذیه، مدیریت و درمان‌های هدفمندتر شود.

پژوهش‌های مزرعه‌ای بیشتری نیاز است تا معیارهای انتخاب، درمان و ارزیابی مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها، رفاه حیوان و پیچیدگی‌های اقتصادی درمان‌ها را تصحیح کند.